"Gender projekt nowego człowieka" - nowa publikacja PTPN

Gościem Wielkopolskiego Popołudnia Radia Poznań był dyrektor Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie dr Piotr Bernatowicz.

Roman Wawrzyniak: Musiał pan dyrektor wyjechać do Warszawy, żeby zrobiło się głośno o naszej poznańskiej publikacji?

Piotr Bernatowicz: Na to wygląda. Będę robił wszystko, żeby tę publikacje promować, bo jest to bardzo wartościowa publikacja. Ja tylko może przypomnę, że mam zaszczyt być jednym z autorów tekstów, ale redaktorami są profesor Jacek Kowalski Z UAM, dr  Witold Miedziak i Bogna Białecka - też z Poznania. Wśród autorów także wiele znanych postaci - także znanych poznaniakom. Interdyscyplinarny zespół autorów, którzy pochylają się nad problemem gender.

Dlaczego ten temat i ta publikacja?

Może państwo pamiętają, że w grudniu 2013 roku miał miejsce wykład księdza profesora Bortkiewicza na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu, dotyczący gender i stawiający taki problem zagrożenia tej koncepcji gender dla człowieka i rodziny. Ten wykład został bardzo źle przyjęty zanim został wygłoszony przez część środowisk akademickich, zorientowanych bardziej lewicowo - jeszcze zanim ksiądz profesor coś powiedział. Sam wykład został zakłócony przez grupę anarchistów, którzy próbowali zerwać ten wykład, na mównicę wskoczył chłopak w złotej sukience, wyrwał mikrofon, wkroczyła policja.

To kwestia tolerancji i szacunku dla wolności słowa...

Badacze z Instytutu Historii Sztuki postanowili jakoś na to zareagować - tak, jak powinien to zrobić naukowiec, zorganizować konferencję, która skupiałaby bardzo różnych badaczy z różnych dyscyplin (m.in. socjologów, biologów, etc) i zapytać, jak rozumieć postulaty płci kulturowej, czy kultura ma wpływ na kształtowanie się płciowości, jak to pojęcie należy rozumieć. Żeby na to spojrzeć z różnych stron, a z drugiej strony, żeby na to spojrzeć właśnie krytycznie, po prostu w takiej perspektywie naukowej, która szuka prawdy. Konferencję udało się zorganizować w 2014 roku i trochę trwało, zanim przygotowano teksty i udało się to wydać.

Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk jest głównym wydawcą, a także współwydawcą jest Wydawnictwo Fundacji św. Benedykta. To publikacja bardzo ważna, czytając te teksty jestem pod wrażeniem przejrzystego języka i uciekającego od nowomowy, która w różnych środowiskach jest obecna. Tu mamy do czynienia z książką, którą można polecić każdemu, kogo ten temat zainteresuje. Nie są to tylko teksty stricte naukowe, ale bardzo ciekawe i wprowadzające w tę tematykę.

Recenzujący tę pracę dr hab Adam Czabański z Katedry Nauk Społecznych i Humanistycznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu pisze tak: "Szeroka  formuła zgromadzonych tu rozważań wyrażanych przez ekspertów z różnych dziedzin wiedzy daje interesujący i wszechstronny ogląd zjawiska gender. To, co świadczy o oryginalności monografii to właśnie zestawienie w niej poglądów krytycznych wobec tej ideologii. dostrzegających liczne niebezpieczeństwa, także na polu duchowości człowieka, jak i całych społeczności. To swoista przeciwwaga dla dominującego w świecie współczesnym pozytywnego odbioru tego zjawiska". Bardzo dobra ta recenzja i faktycznie zaznacza to, co pan dyrektor przed chwilą powiedział - praca dla każdego, ale zwłaszcza chyba dla historyków, socjologów, psychologów, lekarzy, filozofów i nawet ekonomistów.

Tak, dla mnie jednym z trudniejszych tekstów jest ten z perspektywy biologa, ale wnioski tego tekstu są bardzo interesujące. Może odniosę się do pojęcia "ideologii gender". Wydaje mi się, że to główny problem, podobnie jak obecnie w przypadku pojęcia LGBT. Toczy się spór, czy to ideologia, czy neutralne pojęcie, bo są studia genderowe na uniwersytetach. Myślę, że taki podział trzeba wprowadzić - z jednej strony mamy pojęcie gender, które można rozumieć jako to, w jaki sposób w kulturze, w różnych okresach płeć ludzka przejawia się (role, ubiór).

To pojęcie w dużym stopniu neutralne, można prowadzić empiryczne badania w ramach historii, historii sztuki, socjologii, itd. Taka perspektywa nas nie interesuje, bo to jest coś, co jest neutralne i nie budzi kontrowersji. Natomiast jest coś takiego, jak gender jako płeć kulturowa, czyli przekonanie, i to jest obecne w dokumentach publikowanych przez agendy ONZ czy WHO, gdzie gender jest definiowana jako płeć kulturowa, czyli oprócz płci biologicznej - mężczyzny i kobiety - mamy coś takiego, jak płeć kulturową. Co więcej, ta płeć kulturowa jest rozumiana, jako coś o wiele ważniejszego, niż płeć biologiczna. Samo rozwarstwienie na płeć kulturową i biologiczną już jest niepokojące. Zwolennicy tej tezy mówią, że płeć biologiczna to coś mało istotnego. A liczy się coś, co jest płcią kulturową, co więcej, człowiek powinien móc definiować swoją płeć - właśnie tą płeć kulturową, bo jest o wiele ważniejsze. To nas interesuje, bo to jest właściwie nowy projekt antropologiczny - inne widzenie człowieka, niż tradycyjne.

To projekt rewolucyjny, bo wdrożenie takiego myślenia zmienia całkowicie myślenie o człowieku. Jeżeli to jest publikacja naukowa to ona pokazuje, przygląda się tym zmianom. Badacze śledzą, analizują, dociekają - mówią, jakie są podstawy do takiej tezy. Bo to, że to jest zmiana, to jest nieuchronne. Nawet ci, którzy są zwolennikami takiej koncepcji muszą się przyznać, że wprowadzenie tej koncepcji spowoduje zmiany. Natomiast właśnie dlaczego mamy tę koncepcję wprowadzać? Czy ona ma uzasadnienie naukowe? Na to pytanie odpowiada ta publikacja.

Ta publikacja i ta dyskusja, na którą jutro możemy zaprosić. Będzie można się przysłuchiwać online.

Na stronie Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski będzie transmisja na Facebooku. Tam będzie można śledzić tę dyskusję. Nie wezmą w niej udziału wszyscy autorzy. Czterech autorów będzie rozmawiało o kluczowych kwestiach związanych z tym pojęciem. Początek o godzinie 18:00.